Περιεχόμενα
Ελάχιστα θέματα στις επενδύσεις είναι τόσο αμφιλεγόμενα όσο το market timing. Κάποιοι λένε πως είναι αδύνατο να προβλέψεις πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να αγοράσεις ή να πουλήσεις, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι μπορούν να το κάνουν άψογα για λογαριασμό σου — φυσικά με μια μικρή αμοιβή. Η αλήθεια όμως, όπως συμβαίνει συχνά, ίσως να βρίσκεται κάπου στη μέση.
Τι Είναι το Market Timing
Ας ξεκινήσουμε με έναν απλό ορισμό. Το market timing είναι η πρακτική του να παίρνεις επενδυτικές αποφάσεις προσπαθώντας να προβλέψεις πώς θα κινηθεί η αγορά στο μέλλον. Με άλλα λόγια, βασίζεται σε μια ατελείωτη σειρά αποφάσεων που πρέπει να λάβεις με βάση τις ευμετάβλητες συνθήκες της αγοράς και της οικονομίας.
Πριν πέσεις στον πειρασμό του marketing timing, σκέψου μερικά σημαντικά σημεία: Ακόμα κι αν καταφέρεις να πουλήσεις τις μετοχές σου τη στιγμή που η αγορά είναι στην κορυφή, η τύχη σου ξαναδοκιμάζεται όταν θα προσπαθήσεις να βρεις την κατάλληλη στιγμή για να ξαναμπείς στην αγορά. Το marketing timing είναι μια κουραστική και χρονοβόρα διαδικασία, χωρίς καμία εγγύηση για μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Όταν προσπαθείς να βρείς τις ιδανικές συνθήκες εισόδου την αγορά, ουσιαστικά ποντάρεις ενάντια σε έμπειρους αναλυτές, που επίσης προσπαθούν να πάρουν τις σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή για να ξεπεράσουν τις αποδόσεις της αγοράς. Ακόμα κι αυτοί όμως, με όλη την εμπειρία και τα εργαλεία τους, συχνά κάνουν λάθη.
Το Βασικό Πρόβλημα με το Market Timing
Το βασικό πρόβλημα με τις προβλέψεις σε ότι αφορά τις επενδύσεις είναι ότι ενώ οι αγορές κινούνται σε κύκλους και υπάρχουν δείκτες που μπορούν να δείξουν σε ποια φάση βρίσκεται η αγορά, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορείς με ακρίβεια και συνέπεια να προβλέψεις πότε να μπεις και πότε να βγεις.
Οι κύκλοι της αγοράς μπορεί να διαρκέσουν από εβδομάδες μέχρι χρόνια, και αυτό εξαρτάται από το είδος της επένδυσης. Για παράδειγμα, ένας επενδυτής ακινήτων μπορεί να ενδιαφέρεται για την αγορά σε άξονα δεκαετιών, ενώ ένας day trader κοιτάζει πώς επηρεάζονται οι συναλλαγές του σε διάστημα ωρών ή ακόμα και λεπτών.
Η δυσκολία με τον συγχρονισμό της αγοράς έγκειται στο ότι διαφορετικοί επενδυτές χρησιμοποιούν τις δικές τους στρατηγικές και λειτουργούν σε διαφορετικούς χρόνους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις ή σύγχυση σε κινήσεις που κατά τα άλλα θα έμοιαζαν ξεκάθαρες. Για παράδειγμα, μια μείωση επιτοκίων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις τράπεζες, αλλά ταυτόχρονα να ωφελήσει όσους ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε ακίνητα.
Πώς Να Αντιμετωπίσεις τη Μεταβλητότητα στις Επενδύσεις
Η μεταβλητότητα της αγοράς συχνά δοκιμάζει την υπομονή και την αποφασιστικότητα των επενδυτών. Όσο πιο ασταθής είναι η αγορά, τόσο πιο πιθανό είναι να σκέφτεσαι να πουλήσεις τις μετοχές σου και να βγεις εκτός παιχνιδιού. Όμως, πρέπει να θυμάσαι κάτι σημαντικό: η μεταβλητότητα είναι φυσιολογική στις χρηματαγορές. Αν είσαι μακροπρόθεσμος επενδυτής, με ορίζοντα 10 ετών ή περισσότερο, πολλές μελέτες δείχνουν πως το να πουλήσεις τις μετοχές ή τα αμοιβαία κεφάλαια σου κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου μπορεί να βλάψει σοβαρά τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις σου.
Είναι εύκολο να βγεις από την αγορά όταν τα πράγματα πάνε προς τα κάτω, αλλά εξίσου εύκολο είναι να χάσεις τις καλύτερες ημέρες της αγοράς επειδή δεν θα έχεις μπεί εγκαίρως. Και αν χάσεις αυτές τις σημαντικές ημέρες, η συνολική σου απόδοση θα είναι πιθανότατα χειρότερη από ό,τι αν απλώς είχες μείνει στην αγορά όλο αυτό το διάστημα.
Μια καλύτερη προσέγγιση είναι να βλέπεις τις επενδύσεις στο χρηματιστήριο ως μια μακροπρόθεσμη στρατηγική. Διάλεξε με προσοχή τις επενδύσεις σου. Να είσαι υπομονετικός. Και αν έχεις κάνει σωστά την έρευνά σου, οι πιθανότητες είναι ότι η αγορά, με την πάροδο του χρόνου, θα σου δώσει τις αποδόσεις που αναζητάς. Αν θέλεις να μετακινήσεις τα κεφάλαιά σου, κάν' το στρατηγικά, με τρόπο που να ταιριάζει στους επενδυτικούς σου στόχους και την ανοχή σου στον κίνδυνο.
Πρακτικό Παράδειγμα
Ας πάρουμε για παράδειγμα τις αποδόσεις πέντε υποθετικών μακροπρόθεσμων επενδυτών που ακολούθησαν εντελώς διαφορετικές στρατηγικές. Καθένας έπαιρνε 2.000 ευρώ στην αρχή κάθε έτους για 20 χρόνια, έως το 2024, και τα επένδυε στο χρηματιστήριο, χρησιμοποιώντας τον δείκτη S&P 500. (Αν και προτείνουμε τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου με ένα μείγμα περιουσιακών στοιχείων που να ταιριάζει στους στόχους και την ανεκτικότητα στον κίνδυνο, εστιάζουμε στις μετοχές για να δείξουμε την επίδραση του market timing)
Δες πώς τα πήγαν:
Ο Πέτρος είχε το τέλειο timing. Είχε απίστευτη ικανότητα (ή τύχη) και κατάφερνε να τοποθετεί τα 2.000 ευρώ του στην αγορά κάθε χρόνο στο χαμηλότερο σημείο. Για παράδειγμα, στην αρχή του 2003, είχε 2.000 ευρώ για επένδυση. Αντί να τα βάλει αμέσως στην αγορά, περίμενε και τα επένδυσε στις 11 Μαρτίου 2003, τη μέρα με το χαμηλότερο κλείσιμο για εκείνη τη χρονιά στον δείκτη S&P 500. Στην αρχή του 2004, ο Πέτρος έλαβε άλλα 2.000 ευρώ. Και πάλι περίμενε και τα επένδυσε στις 12 Αυγούστου 2004, το χαμηλότερο σημείο της αγοράς για εκείνη τη χρονιά. Συνέχισε να κάνει τον τέλειο συγχρονισμό κάθε χρόνο μέχρι το 2022.
Η Αγγελική ακολούθησε μια απλή και σταθερή προσέγγιση: Κάθε χρόνο, μόλις έπαιρνε τα 2.000 ευρώ της, τα επένδυε στην αγορά την πρώτη μέρα διαπραγμάτευσης της χρονιάς.
Ο Μάνος χώρισε τα 2.000 ευρώ του σε 12 ίσα μέρη, τα οποία επένδυε στην αρχή κάθε μήνα. Αυτή η στρατηγική είναι γνωστή ως μέθοδος μέσου όρου κόστους (Dollar-Cost Averaging). Μπορεί ήδη να εφαρμόζεις αυτή τη στρατηγική μέσω τακτικών επενδύσεων στο συνταξιοδοτικό σου πρόγραμμα ή με ένα Αυτόματο Πρόγραμμα Επένδυσης (AIP), το οποίο σου επιτρέπει να καταθέτεις χρήματα σε επενδύσεις όπως τα αμοιβαία κεφάλαια με προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα.
Η Ρόζα είχε τρομερά κακό timing — ή ίσως απλώς μεγάλη ατυχία: Επένδυε τα 2.000 ευρώ της κάθε χρόνο στο υψηλότερο σημείο της αγοράς. Για παράδειγμα, η Ρόζα επένδυσε τα πρώτα 2.000 ευρώ της στις 31 Δεκεμβρίου 2003, στο υψηλότερο σημείο της χρονιάς για τον δείκτη S&P 500. Έλαβε άλλα 2.000 ευρώ στην αρχή του 2004 και τα επένδυσε στις 30 Δεκεμβρίου 2004, στην κορυφή της αγοράς για εκείνη τη χρονιά.
Ο Λάμπρος άφηνε τα χρήματά του σε ρευστά διαθέσιμα (χρησιμοποιώντας ίσως κάποιο λογαριασμό με χαμηλό επιτόκιο) κάθε χρόνο και ποτέ δεν μπήκε στον κόπο να επενδύσει σε μετοχές. Πάντα πίστευε ότι οι τιμές των μετοχών θα έπεφταν περισσότερο, και έτσι θα υπήρχαν καλύτερες ευκαιρίες για να επενδύσει στο μέλλον.
Για να δούμε ποιος είναι ο νικητής, ας ρίξουμε μια ματιά στο γράφημα, το οποίο δείχνει πόσο υποθετικό πλούτο είχε συσσωρεύσει ο καθένας από τους πέντε επενδυτές στο τέλος των 20 ετών (2003-2022). Στην πραγματικότητα, εξετάσαμε 78 ξεχωριστές περιόδους 20 ετών συνολικά, με παρόμοια αποτελέσματα σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις.
Τα Αποτελέσματα
Φυσικά, τα καλύτερα αποτελέσματα ανήκουν στον Πέτρο, ο οποίος περίμενε και τοποθετούσε τα χρήματά του την κατάλληλη στιγμή κάθε χρόνο. Στο τέλος των 20 ετών, ο Πέτρος είχε συσσωρεύσει 138.044 ευρώ. Ωστόσο, τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της μελέτης αφορούν την Αγγελική, η οποία κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 127.506 ευρώ — μόλις 10.537 ευρώ λιγότερα από τον Πέτρο. Αυτή η σχετικά μικρή διαφορά είναι εντυπωσιακή, αν σκεφτεί κανείς ότι η Αγγελική απλώς επένδυε τα χρήματά της αμέσως μόλις τα λάμβανε κάθε χρόνο, χωρίς καμία προσπάθεια να βρεί την κατάλληλη στιγμή για να μπεί στην αγορά.
Η στρατηγική του Μάνου (με την οποία χώριζε τα 2.000 ευρώ του σε 12 ίσα μέρη και τα επένδυε στην αρχή κάθε μήνα) απέφερε παρόμοια αποτελέσματα, με τον Μάνο να συγκεντρώνει 124.248 ευρώ στο τέλος των 20 ετών. Σε μια τυπική περίοδο 12 μηνών, η αγορά ανεβαίνει περίπου το 75,4% του χρόνου. Έτσι, η προσέγγιση της Αγγελικής, όπου επένδυε νωρίς κάθε χρόνο, απέφερε τελικά χαμηλότερες τιμές αγοράς σε σχέση με την πιο μεθοδική, μηνιαία προσέγγιση του Μάνου, δίνοντάς της έτσι υψηλότερη τελική αξία.
Ο Πέτρος τελικά κατέληξε με 138.044 ευρώ, η Αγγελική με 127.506 ευρώ, ο Μάνος με 124.248 ευρώ, η Ρόζα με 112.292 ευρώ, και ο Λάμπρος με μόλις 43.948 ευρώ — ένα ποσό σημαντικά χαμηλότερο από τους υπόλοιπους.
Παρόλο που τα αποτελέσματα της Ρόζας δεν ήταν τα καλύτερα, αποδείχτηκαν ενθαρρυντικά. Παρά την ατυχία της, κατέληξε με μόλις 15.214 ευρώ λιγότερα από την Αγγελική (που δεν προσπάθησε να βρεί την τέλεια στιγμή για να κάνει τις επενδύσεις της), και τελικά κέρδισε περίπου τριπλάσια από ό,τι θα είχε αν δεν είχε επενδύσει καθόλου στην αγορά.
Όσο για τον Λάμπρο, τον αναβλητικό επενδυτή που περίμενε συνεχώς την «καλύτερη» στιγμή για να αγοράσει μετοχές αλλά τελικά δεν το έκανε ποτέ, είχε τη χειρότερη απόδοση από όλους, με μόλις 43.948 ευρώ. Η μεγαλύτερη του ανησυχία ήταν να μην επενδύσει σε μια περίοδο που η αγορά ήταν στο υψηλότερο σημείο. Παραδόξως, αν το είχε κάνει κάθε χρόνο, θα είχε κερδίσει πολύ περισσότερα χρήματα στο διάστημα αυτών των 20 ετών.
Πηγή: Schwab Center for Financial Research.
Συμπέρασμα
Το συμπέρασμα από αυτή τη μελέτη είναι ότι το market timing είναι μια εξαιρετικά δύσκολη μέθοδος — σχεδόν αδύνατη για τους περισσότερους ιδιώτες επενδυτές. Παρόλο που ο Πέτρος κατάφερε να επιτύχει την υψηλότερη απόδοση με το τέλειο timing γιατί είχε κληρονομικό χάρισμα ή ήταν μια επενδυτική ιδιοφυία, οι διαφορές με την Αγγελική και τον Μάνο, που απλώς επένδυαν συστηματικά χωρίς να προσπαθούν να προβλέψουν την αγορά, ήταν σχετικά μικρές.
Ακόμα και η Ρόζα, με τον κακό συγχρονισμό της, κατάφερε να έχει αξιοσημείωτες αποδόσεις, αποδεικνύοντας ότι το να είσαι στην αγορά, ακόμα και σε λάθος στιγμές, είναι καλύτερο από το να μην επενδύεις καθόλου.
Η καλύτερη στρατηγική για τους περισσότερους επενδυτές είναι να μην προσπαθούν να βρούν το τέλειο σημείο εισόδου την αγορά, αλλά να επενδύουν με σταθερότητα και υπομονή. Το πιο σημαντικό είναι να ξεκινήσεις νωρίς, να παραμείνεις συνεπής και να εστιάζεις στους μακροπρόθεσμους στόχους σου, αντί να αγχώνεσαι για τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις.
