Τι είναι τα ETFs, πως λειτουργούν και πως μπορείς να επενδύσεις σε αυτά

Αν έχεις δείξει έστω και το παραμικρό ενδιαφέρον για τον τομέα των επενδύσεων τα τελευταία χρόνια, τότε σίγουρα έχεις ακούσει τον όρο ETF.  Πιθανόν μάλιστα να έχεις ακούσει ότι είναι η καλύτερη επιλογή για μικροεπενδυτές, καθώς προσφέρουν πράγματα όπως “διάχυση ρίσκου”, “χαμηλά κόστη” και “καλές αποδόσεις”. Τα ETfs συχνά διαφημίζονται ως ιδανική λύση για άτομα που δεν έχουν όρεξη ή χρόνο να αφιερώσουν στη μελέτη των χρηματαγορών (είναι πράγματι αρκετά κουραστική εργασία) αλλά θέλουν απλα να επενδύσουν μακροπρόθεσμα τα χρήματά τους (ακόμα και ξεκινώντας από 100 ή 1000 ευρώ) με χρονικό ορίζοντο 10ετίας και βάλε. 

Σίγουρα όλα αυτά ακούγονται καλά, όμως ίσως ακόμα να έχεις άγωνστες λέξεις. Για αυτό λοιπόν καθήσαμε και γράψαμε έναν πάρα πολύ αναλυτικό οδηγό (μιλάμε για πολλή ανάλυση) σχετικά με τα ETF, το πώς λειτουργούν, τι διαφορές έχουν μεταξύ τους και με άλλα επενδυτικά προϊόντα, καθώς και για το αν είναι καλή ιδέα ή όχι να επενδύσεις σε αυτά. 

TL;DR: Τι Είναι τα ETFs Εν Συντομία

Το λέω εξαρχής για να είμαι εντάξει: το άρθρο θα είναι μεγάλο. Αν βαριέσαι να το διαβάσεις ολόκληρο, εδώ σου έχω μια σύνοψη για να πάρεις μια ιδέα και να το παίζεις έξυπνος/η στην παρέα σου (γιατί φυσικά όλοι ξέρουμε ότι οι nerd των επενδύσεων είναι πάντα η ψυχή της παρέας).

Αν όμως πάρεις την απόφαση να βάλεις χρήματα, τότε καλό θα ήταν να ρίξεις μια ματιά και στο υπόλοιπο άρθρο. 

• Τα ETF (Exchange-Traded Funds) είναι επενδυτικά κεφάλαια που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο, όπως οι μετοχές. Κάθε ETF είναι ουσιαστικά ένα “καλάθι” μετοχών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, όπως μετοχές, ομόλογα ή εμπορεύματα, και ακολουθεί την απόδοση ενός συγκεκριμένου δείκτη ή τομέα της αγοράς. 

• Τα ETFs παρέχουν στους επενδυτές διαφοροποίηση, χαμηλότερο κόστος και ευελιξία, καθώς μπορούν να αγοραστούν και να πωληθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως οι μετοχές. Αυτά τα χαρακτηριστικά τα καθιστούν δημοφιλή τόσο για θεσμικούς όσο και για ιδιώτες επενδυτές.

• Με τα ETFs, μπορείς να αναπτύξεις τα περιουσιακά σου στοιχεία ανεξάρτητα, οικονομικά αποδοτικά και μακροπρόθεσμα – χωρίς την ανάγκη τραπεζικών συμβούλων ή επαγγελματιών χρηματιστών.

• Το μυστικό των ETFs είναι ότι αναπαράγουν έναν δείκτη που εμπεριέχει κάποιες υποκείμενες αξίες. Επομένως, ίσως ακολουθούν έναν χρηματιστηριακό δείκτη ή έναν δείκτη που ακολουθεί την τιμή ενός εμπορεύματος όπως ο χρυσός ή το πετρέλαιο. Ίσως έχεις ακούσει για τον διάσημο δείκτη S&P 500, ο οποίος παρακολουθεί την τύχη των κορυφαίων εταιρειών των ΗΠΑ, όπως η Apple, η Tesla, η Amazon και η Alphabet.

• Μπορείς να θεωρήσεις ένα ETF ως ένα έτοιμο χαρτοφυλάκιο στο οποίο συγκεντρώνονται οι μετοχές των εταιρειών που αποτελούν τον αντίστοιχο δείκτη. Τα αποτελέσματα του ETF ακολουθούν τα αποτελέσματα του. Με αυτόν τον τρόπο, λαμβάνεις την απόδοση της αγοράς – είτε θετική είτε αρνητική – καθώς και τυχόν μερίσματα. Ωστόσο, δεν έχεις φυσική ιδιοκτησία των μετοχών που παρακολουθεί το fund.

• Ο πάροχος του ETF παρακρατεί μια αμοιβή για να καλύψει τα έξοδά του, αλλά αυτή είναι ελάχιστη. Για παράδειγμα, μια τυπική αμοιβή ETF 0.10% ισοδυναμεί με ένα κόστος 1€ ανά έτος για κάθε 1,000€ που αξίζει το ETF σου.

• Τα ETFs είναι εξίσου ασφαλή με τα ενεργά διαχειριζόμενα αμοιβαία κεφάλαια, γιατί τα χρήματα που επενδύονται στα ETFs θεωρούνται ξεχωριστά περιουσιακά στοιχεία. Αν ο πάροχος του ETF χρεοκοπήσει, τα χρήματά σου είναι ακόμα προστατευμένα. Ωστόσο, τα ETFs είναι αρκετά φθηνότερα από τα αμοιβαία κεφάλαια.

• Για τους περισσότερους μικροεπενδυτές, τα ETFs αποτελούν έναν ιδανικό τύπο περιουσιακού στοιχείου για τη δημιουργία ενός διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου.

Τι Είναι τα ETFs

Ώστε συνεχίζεις να διαβάζεις το άρθρο! Θαυμάζω την τόλμη και το θάρρος σου. Λοιπόν, ας προχωρήσουμε στην ανάλυση.

Ας ξεκινήσουμε από τη λέξη “κεφάλαιο”. Αυτό αποτελεί μια ομάδα διαφορετικών τύπων επενδύσεων που συνήθως περιλαμβάνει ένα μείγμα από μετοχές, ομόλογα ή ακόμα και προϊόντα που είναι όλα μαζί συγκεντρωμένα και τοποθετημένα μαζί σε ένα μοναδικό επενδυτικό προϊόν. Ο τύπος των επενδύσεων συνήθως ομαδοποιείται από ένα κοινό τους χαρακτηριστικό (πχ ανα βιομηχανία, ανα χώρα, ανα ύψος κεφαλαιοποίησης κλπ). 

Αυτή τη στιγμή μπορούμε να βρούμε στην αγορά πάνω από 8500 διαφορετικά ETF με μια τεράστια ποικιλία στόχων και θεματικών. Τα ETFs αυτά προσφέρονται σε επενδυτές και είναι διαπραγματεύσιμα στο χρηματιστήριο όπως ακριβώς και μια μετοχή. 

Παρακάτω είναι παραδείγματα δημοφιλών ETFs στην αγορά. Κάποια ETFs παρακολουθούν έναν δείκτη μετοχών, δημιουργώντας έτσι ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο, ενώ άλλα στοχεύουν σε συγκεκριμένες βιομηχανίες (όπως ημιαγωγοί, εξορύξεις, ναυτιλία, τεχνολογία και άλλα).

• Vanguard S&P 500 UCITS ETF (VUAA): Το VUAA παρακολουθεί τον δείκτη S&P 500, περιλαμβάνοντας τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ. Αυτό το ETF είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των επενδυτών στην Ευρώπη, λόγω της εξαιρετικής του απόδοσης τα τελευταία 15 χρόνια.

• SPDR Portfolio Europe ETF (SPEU): Αυτό το ETF παρακολουθεί την απόδοση του δείκτη STOXX Europe Total Market Index, παρέχοντας ευρεία πρόσβαση σε εισηγμένες δυτικοευρωπαϊκές εταιρείες. Έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εξόδων, 0.09%, και αποφέρει ετήσια μερισματική απόδοση 2.56%.

• Franklin FTSE Europe ETF (FLEE): Το FLEE ακολουθεί την απόδοση του FTSE Developed Europe Capped Index, περιλαμβάνοντας μεγάλες και μεσαίες εταιρείες από 16 αναπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη. Το ποσοστό εξόδων του είναι επίσης 0.09%.

• iShares Core MSCI Europe ETF (IEUR): Αυτό το ETF παρακολουθεί τον δείκτη MSCI Europe IMI Index. Στο πακέτο θα βρείτε μετοχές από 15 αναπτυγμένες αγορές, όπως την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Γερμανία, και άλλες. Έχει χαμηλό ποσοστό εξόδων 0.09% και ετήσια μερισματική απόδοση 2.36%.

• iShares MSCI Europe Small-Cap ETF (IEUS): Το IEUS παρακολουθεί τον δείκτη MSCI Europe Small Cap Index, περιλαμβάνοντας μικρής κεφαλαιοποίησης εταιρείες από τις 15 αναπτυγμένες αγορές της Ευρώπης.

• Vanguard FTSE Europe ETF (VGK): Αυτό το ETF παρακολουθεί τον δείκτη FTSE Developed Europe All Cap Index. Περιλαμβάνει μεγάλες εταιρείες όπως η Nestle και η AstraZeneca. 

• iShares MSCI Eurozone ETF (EZU): Το EZU παρακολουθεί τον δείκτη MSCI EMU Index. Έχει κεφάλαια σε μεγάλες και μεσαίες εταιρείες από χώρες που χρησιμοποιούν το ευρώ ως επίσημο νόμισμα, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, και η Ιταλία. 

Στην ουσία, τα ETF παρομοιάζονται πολύ συχνά με “καλάθια” που περιλαμβάνουν μια προεπιλογή εταιρειών και πωλούνται στο χρηματιστήριο ως “πακέτο”. Με το να επενδύεις σε ένα ETF στην ουσία το ρίσκο σου διαχέεται ανάμεσα σε όλες τις υποκείμενες αξίες του, έτσι ώστε να αποφεύγεται το μεγάλο ρίσκο. 

Σύντομη Ιστορία των ETFs

Όπως είπαμε στην αρχή, ETF σημαίνει Exchange Traded Fund, ενώ στα ελληνικά μεταφράζεται κυριολεκτικά ώς Χρηματιστηριακά Διαπραγματεύσιμο Αμοιβαίο Κεφάλαιο (ΔΑΚ). Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά το 1993 στον Καναδά και στην αρχή, δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ των μικροεπενδυτών. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πώς το να ενημερωθεί ένας άνθρωπος για τα χρηματιστηριακά προϊόντα δεν ήταν και ιδιαίτερα έυκολο στη δεκαετία του 90. Αρκεί μόνο να πούμε ότι μόλις το 2000 τα ETFs ξεπέρασαν το 1% της αγοράς των αμοιβαίων κεφαλαίων.

Το πρώτο ETF δημιουργήθηκε στον Καναδά το 1990 και ονομάστηκε Toronto 35 Index Participation Units (TIPs 35). Αυτό το χρηματοοικονομικό προϊόν επέτρεπε στους επενδυτές να συμμετέχουν στην απόδοση του δείκτη TSE-35 χωρίς να κατέχουν ατομικές μετοχές του δείκτη.

Τρία χρόνια αργότερα, η State Street Global Investors λάνσαρε το S&P 500 Trust ETF (γνωστό και ως SPDR ή "spider" για συντομία, SPY), το πρώτο αμερικανικό ETF. Παραμένει το μεγαλύτερο ταμείο στον κόσμο, και διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των $500 δισεκατομμυρίων.

Παρά το “νωχελικό” της ξεκίνημα, η αγορά των ETFs έχει επεκταθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Πλέον περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως ομόλογα, εμπορεύματα και διεθνείς αγορές, μαζί με πιο σύνθετα εργαλεία όπως τα leveraged και inverse ETFs. 

Τη δεκαετία του 2010 τα ETF γνώρισαν περαιτέρω διαφοροποίηση με την εισαγωγή θεματικών και ESG-focused ETFs, αντικατοπτρίζοντας τις ευρύτερες οικονομικές και κοινωνικές τάσεις. Πλέον το 2024, υπάρχουν πάνω από 9,900 ETF διαθέσιμα παγκοσμίως, με περίπου 600 διαφορετικές εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων να τα παρέχουν.

Βασικά Χαρακτηριστικά των ETFs

Τα ETFs (Exchange-Traded Funds) είναι επενδυτικά προϊόντα που μπορείς να αγοράσεις και να πουλήσεις στο χρηματιστήριο, όπως ακριβώς οι μετοχές. Αυτά τα κεφάλαια συνδυάζουν τα χαρακτηριστικά των μετοχών και των αμοιβαίων κεφαλαίων, προσφέροντας ευελιξία και διαφοροποίηση στην επένδυση. 

Παρακάτω θα αναλύσουμε πιο προσεκτικά μερικά από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά των ETFs.

Τα ETFs ως Μέσο Διασποράς Κινδύνου

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα των ETFs είναι η υψηλή διαφοροποίηση που προσφέρουν. Αυτό είναι απόλυτα λογικό καθώς με ένα ETF ουσιαστικά επενδύεις σε ένα καλάθι με πολλές υποκείμενες αξίες. Αυτό μειώνει τον κίνδυνο σε σχέση με την επένδυση σε μία μόνο μετοχή, διότι η πτώση της αξίας μίας εταιρείας αντισταθμίζεται από τις άλλες εταιρείες στο καλάθι​​.

Όμως δεν είναι μόνο αυτό: τα ETF διαχέουν το ρίσκο με πολλαπλούς τρόπους, καθώς εκτός από τις επιμέρους αξίες (πχ τις εκατοντάδες ή χιλιάδες μετοχές), υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη διαφοροποίηση ώς πρός τη γεωγραφία και τα περουσιακά στοιχεία. Αν πάρουμε το VWCE ETF της Vanguard, θα δούμε ότι έχει έκθεση σε εταιρείες από όλο τον κόσμο, αλλά και πάρα πολλούς ξεχωριστούς τομείς.

Αυτή η σύνθεση μοιραία θα φέρει αρκετά μικρότερες αποδόσεις, αλλά μειώνει κατά πολύ και το ρίσκο, καθώς ακόμα και ολόκληρος ο τεχνολογικός τομέας παγκοσμίως να μην πάει καλά μια χρονιά, οι απώλειες θα αντισταθμιστούν από άλλου τύπου επενδύσεις. 

Αυτό φυσικά είναι μόνο ένα παράδειγμα – υπάρχουν ETFs για όλα τα γούστα, αρκεί να γνωρίζεις ακριβώς ποιό είναι το επενδυτικό σου πλάνο, και, κυρίως, η ανοχή σου στο ρίσκο. 

Χαμηλό κόστος

Τα ETFs έχουν συνήθως πολύ χαμηλά κόστη διαχείρισης και προμήθειες, καθώς ακολουθούν παθητικά τους δείκτες (υπάρχουν και ενεργά διαχειριζόμενα ETF, θα μιλήσουμε για αυτά παρακάτω). Τα κόστη των ETFs εκφράζονται μέσω του ποσοστού εξόδων (TER – Total Expense Ratio), το οποίο αντικατοπτρίζει τα ετήσια λειτουργικά κόστη του κεφαλαίου ως ποσοστό των μέσων καθαρών περιουσιακών στοιχείων του κεφαλαίου. Εδώ είναι μια αναλυτική εξήγηση για το πώς υπολογίζονται αυτά τα κόστη.

Ποσοστό Εξόδων (Expense Ratio)

Το ποσοστό εξόδων είναι ένα μέτρο των λειτουργικών εξόδων ενός κεφαλαίου και εκφράζεται ως ποσοστό. Υπολογίζεται διαιρώντας τα συνολικά έξοδα του κεφαλαίου με τα μέσα καθαρά περιουσιακά στοιχεία του. Αυτά τα έξοδα περιλαμβάνουν:

1. Διαχειριστικά Έξοδα: Καλύπτουν το κόστος διαχείρισης του χαρτοφυλακίου από τους διαχειριστές κεφαλαίων.

2. Διοικητικά Έξοδα: Περιλαμβάνουν κόστη όπως τα έξοδα λογιστικής, νομικά έξοδα και άλλα διοικητικά κόστη.

3. Έξοδα Μάρκετινγκ και Προώθησης: Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν δαπάνες για τη διαφήμιση του κεφαλαίου και την προσέλκυση νέων επενδυτών.

Για παράδειγμα, αν το ποσοστό εξόδων ενός ETF είναι 0.20%, αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές θα πληρώσουν 20€ για κάθε 10,000€ που επενδύουν σε αυτό το ETF κάθε χρόνο​. Ένα μέσο TER είναι περίπου. Ο μέσος όρος εξόδων για ένα ETF είναι από 0.05-0.50%. 

Η παρακράτηση του TER από τα περιουσιακά στοιχεία του ETF μειώνει την καθαρή απόδοση που λαμβάνουν οι επενδυτές. Ωστόσο, επειδή το TER είναι συνήθως χαμηλό, η επίδραση είναι μικρότερη σε σύγκριση με τα υψηλότερα κόστη άλλων επενδυτικών προϊόντων όπως τα αμοιβαία κεφάλαια.

Ωστόσο, το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνεις πρίν επενδύσεις είναι να ελέγξεις το prospectus του εκάστοτε ETF προκειμένου να ενημερωθείς για όλες τις λεπτομέρειες. Μια πολύ καλή πηγή για να το κάνεις αυτό είναι η σελίδα JustETF που περιέχει όλες τις πληροφορίες που χρειάζεσαι. 

Πώς παρακρατείται το TER

Το TER υπολογίζεται καθημερινά και παρακρατείται από τα περιουσιακά στοιχεία του ETF. Αυτό σημαίνει ότι τα έξοδα αφαιρούνται από την αξία του χαρτοφυλακίου του ETF σε καθημερινή βάση, πράγμα που επηρεάζει την καθαρή αξία ενεργητικού (NAV - Net Asset Value) του κεφαλαίου. Στο παράδειγμα του VWCE η Vanguard παρακρατεί 0.0006% από το NAV κάθε ημέρα. 

Τα κεφάλαια διατηρούν γενικά ένα μικρό αποθεματικό μετρητών από μερίσματα και άλλες πηγές. Συνήθως, το TER αφαιρείται από αυτή τη θέση μετρητών. Λόγω του μικρού μεγέθους της, αυτή η αφαίρεση δεν είναι εμφανής στα διαγράμματα του κεφαλαίου. Σε κάθε περίπτωση, λόγω της καθημερινής αφαίρεσης του TER, η αξία του χαρτοφυλακίου σου πάντα αντιπροσωπεύει αυτό που πραγματικά κατέχεις.

Δεν απαιτούν ιδιαίτερες γνώσεις

Τα παθητικά ETFs είναι σχεδιασμένα για να παρακολουθούν την απόδοση ενός δείκτη ή μιας ομάδας περιουσιακών στοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν χρειάζεται να αναλύουν μεμονωμένες μετοχές ή ομόλογα, αλλά μπορούν να επενδύσουν σε ένα καλάθι διαφοροποιημένων περιουσιακών στοιχείων με μια μόνο αγορά. 

Επίσης, λόγω του ότι διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο όπως οι μετοχές, τα κάνει ιδανικά για αρχάριους. Στην ουσία, όλη η δύσκολη δουλειά γίνεται για εσένα, αλλά προφανώς, όπως είδαμε, αυτό δεν είναι δωρεάν: περιλαμβάνεται στα συνολικά έξοδα του εκάστοτε ETF.

Διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο σαν μετοχές

Τα ETFs μπορούν να αγοραστούν και να πωληθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως και οι μετοχές, προσφέροντας έτσι ευελιξία στους επενδυτές. Αυτό τα κάνει ιδανικά για στρατηγικές που απαιτούν γρήγορες και ευέλικτες κινήσεις στην αγορά​​, αλλά και προσφέρει μια έξτρα δικλίδα ασφαλείας στους επενδυτές, καθώς είναι πάντα άμεσα ρευστοποιήσιμα.

Δίνουν μερίσματα και αυξάνουν την αξία τους

Τα ETFs προσφέρουν δύο βασικούς τρόπους για να κερδίσουν οι επενδυτές: μέσω κεφαλαιακών αποδόσεων (capital appreciation) και μέσω μερισμάτων (dividends). Οι κεφαλαιακές αποδόσεις αναφέρονται στην αύξηση της αξίας του ETF με την πάροδο του χρόνου. Όταν η τιμή των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στο ETF αυξάνεται, η αξία των μεριδίων του ETF επίσης αυξάνεται. 

Αντίστοιχα, προσφέρονται και μερίσματα που γίνονται από τις εταιρείες στις οποίες επενδύει το ETF. Αυτά τα μερίσματα κατανέμονται στους επενδυτές του ETF αναλογικά με τα μερίδιά τους. Για τους περισσότερους από εμάς ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο εισόδημα από μερίσματα. Για αυτό και η επιλογή ενός accumulating ETF είναι πιο συνετή, καθώς επανεπενδύει τα μερίσματα προκειμενου να ανατοκιστουν.

Accumulating και Distributing ETFs

• Τα distributing ETFs διανέμουν τα μερίσματα που λαμβάνουν από τις εταιρείες στις οποίες επενδύουν απευθείας στους επενδυτές. Αυτά τα μερίσματα μπορεί να καταβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. τριμηνιαία ή ετήσια). Αυτός ο τύπος ETF είναι κατάλληλος για επενδυτές που επιθυμούν ένα τακτικό εισόδημα από τις επενδύσεις τους.

• Τα accumulating ETFs επανεπενδύουν τα μερίσματα που λαμβάνουν πίσω στο κεφάλαιο, αυξάνοντας έτσι την αξία του ETF. Οι επενδυτές δεν λαμβάνουν άμεσες πληρωμές μερισμάτων, αλλά η αξία των μεριδίων τους αυξάνεται μακροπρόθεσμα λόγω της επανεπένδυσης των κερδών.

Υπάρχει επίσης και μια κατηγορία ETF που επιλέγονται με βάση εταιρείες που αποδίδουν καλά και αξιόπιστα μερίσματα στους μετόχους (τους λεγόμενους Dividend Aristocrats). Τα Dividend ETFs μπορεί να είναι είτε παθητικά είτε ενεργά διαχειριζόμενα και στοχεύουν να αναπαράγουν την απόδοση ενός συγκεκριμένου δείκτη που εστιάζει στις μετοχές μερισμάτων, όπως ο S&P 500 Dividend Aristocrats. Τα ενεργά διαχειριζόμενα κεφάλαια επιλέγουν μετοχές με κριτήρια όπως η σταθερή απόδοση μερισμάτων και το ιστορικό αύξησης τους.

Πώς Λειτουργούν τα ETFs

Με όσο πιο απλά λόγια γίνεται, τα ETFs λειτουργούν ως εξής:

Ο πάροχος του ETF (εταιρείες-κολοσσοί όπως η Blackrock ή η Vanguard) κατέχει τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία, σχεδιάζει ένα κεφάλαιο για να παρακολουθεί την απόδοσή τους και στη συνέχεια πουλά μετοχές αυτού του κεφαλαίου στους επενδυτές. 

Οι μέτοχοι κατέχουν ένα μέρος του ETF, αλλά δεν κατέχουν τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία στο κεφάλαιο. Παρ' όλα αυτά, οι επενδυτές σε ένα ETF που παρακολουθεί έναν δείκτη μετοχών μπορεί να λαμβάνουν μερίσματα για οποιεσδήποτε μετοχές μερίσματος περιλαμβάνονται στον δείκτη. 

Σε κάθε περίπτωση πάντως, όταν αγοράζεις ένα ETF, δεν έχεις φυσική ιδιοκτησία της εταιρείας. Στο 99.9% των περιπτώσεων αυτό δεν έχει κάποια πρακτική διαφορά, όμως είναι μια σημαντική λεπτομέρεια. 

Ενώ τα ETFs σχεδιάζονται για να παρακολουθούν την αξία ενός υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου ή δείκτη — είτε πρόκειται για ένα εμπόρευμα όπως ο χρυσός είτε για ένα καλάθι μετοχών όπως ο S&P 500 — διαπραγματεύονται σε τιμές που συνήθως διαφέρουν από την αξία του περιουσιακού στοιχείου. Επιπλέον, λόγω παραγόντων όπως τα έξοδα και η διάχυση ρίσκου, οι μακροπρόθεσμες αποδόσεις ενός ETF θα διαφέρουν από αυτές του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου.

Εδώ είναι η συνοπτική εκδοχή του πώς λειτουργούν τα ETFs:

• Ένας πάροχος ETF εξετάζει το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων μετοχών, ομολόγων, εμπορευμάτων ή νομισμάτων, και δημιουργεί ένα καλάθι από αυτά, με μοναδικό κωδικό (ticker).

• Οι επενδυτές μπορούν να αγοράσουν μερίδιο από αυτό το καλάθι, όπως ακριβώς αγοράζουν μετοχές μιας εταιρείας.

• Οι αγοραστές και οι πωλητές διαπραγματεύονται το ETF κατά τη διάρκεια της ημέρας σε ένα χρηματιστήριο, πολύ όπως μια μετοχή.

Για να διατηρηθεί η απόδοση του ETF κοντά στην απόδοση του δείκτη που παρακολουθεί, πρέπει να δημιουργηθεί ένα χαρτοφυλάκιο με αντίστοιχες θέσεις. Ο διαχειριστής επενδύσεων έχει την ευθύνη να παρακολουθεί και να προσαρμόζει τη σύνθεση του ETF, διασφαλίζοντας ότι οι θέσεις του αντανακλούν τις αλλαγές στην αγορά και τις μεταβολές των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων.

Ποίοι Διαχειρίζονται τα ETFs

Τα ETFs τα διαχειρίζονται από επενδυτικές εταιρείες. Οι διαχειριστές κεφαλαίων είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία και τη συντήρηση των ETFs. Κάποιες από τις μεγαλύτερες και πιο γνωστές εταιρείες διαχείρισης ETFs είναι οι BlackRock, Vanguard και State Street Global Advisors.

Ο Ρόλος των Διαχειριστών ETFs

Οι δραστηριότητες των διαχειριστών χαρτοφυλακίου ETFs χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες: δραστηριότητες που σχετίζονται με τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων και δραστηριότητες που αφορούν τις σχέσεις με τους πελάτες.

Η κύρια ευθύνη ενός διαχειριστή χαρτοφυλακίου ETFs είναι η διαχείριση των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου. Ο διαχειριστής είναι τελικά υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις επενδύσεις που θα συμπεριληφθούν στο χαρτοφυλάκιο του κεφαλαίου. Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν:

• Έρευνα και Αξιολόγηση Περιουσιακών Στοιχείων: Συνεχής έρευνα και αξιολόγηση μετοχών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, παρακολούθηση της δραστηριότητας και των τάσεων της αγοράς, και παρακολούθηση των οικονομικών ειδήσεων και συνθηκών που μπορεί να επηρεάσουν την κερδοφορία του χαρτοφυλακίου.

• Αξιολόγηση Κινδύνου: Εκτίμηση του κινδύνου, ειδικά όταν εξετάζονται σημαντικές αλλαγές στις συμμετοχές του χαρτοφυλακίου.

• Συναντήσεις με Αναλυτές: Διεξαγωγή συναντήσεων με αναλυτές, ερευνητές και εκτελεστικά στελέχη εταιρειών για τη λήψη ενημερωμένων επενδυτικών αποφάσεων.

Η λήψη επενδυτικών αποφάσεων είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε ένα ενεργά διαχειριζόμενο ETF σε σύγκριση με ένα παθητικά διαχειριζόμενο που παρακολουθεί έναν δείκτη. Τα παθητικά κεφάλαια συνήθως κάνουν σημαντικές αλλαγές στο χαρτοφυλάκιο μόνο όταν ο δείκτης επαναπροσδιορίζεται περιοδικά, ενώ τα ενεργά κεφάλαια απαιτούν τακτική επενδυτική αξιολόγηση και προσαρμογή.

Η εξυπηρέτηση πελατών εξαρτάται από τον ατομικό διαχειριστή χαρτοφυλακίου και την εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων. Για παράδειγμα, ένας διαχειριστής κεφαλαίου σε μια μεγάλη εταιρεία όπως η BlackRock Inc. μπορεί να μην αναμένεται να χειρίζεται προσωπικά το ίδιο επίπεδο μάρκετινγκ και εξυπηρέτησης πελατών με έναν διαχειριστή σε μια μικρότερη εταιρεία.

Πώς να Επιλέξω το Κατάλληλο ETF

Για να επιλέξεις το κατάλληλο ETF, σκέψου τα εξής:

1. Επενδυτικοί Στόχοι: Επενδύεις για συνταξιοδότηση (μακροπρόθεσμα) ή για έναν βραχυπρόθεσμο στόχο όπως η αγορά ενός σπιτιού;

2. Ανοχή Κινδύνου: Όσο περισσότερο σκοπεύεις να έχεις τα χρήματά σου επενδεδυμένα, τόσο περισσότερο μπορείς να αντέξεις τις βραχυπρόθεσμες χαμηλές αποδόσεις για μακροπρόθεσμες υψηλότερες αποδόσεις.

3. Γεωγραφική Τοποθεσία: Το που ζεις μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές ETF λόγω των αμοιβών μετατροπής νομισμάτων και των φορολογικών συνεπειών.

Ας πούμε για παράδειγμα ότι θέλεις να επενδύσεις σε έναν χρονικό άξονα 20ετίας με αρχικό κεφάλαιο 5000 ευρώ. Ας υποθέσουμε επίσης ότι θέλεις να διασπείρεις το ρίσκο σου όσο το δυνατόν περισσότερο γιατι δεν ψηνεσαι να κοιτας καθε μερα τα σκαμπανεβασματα του δεικτη. Η πιό λογική επιλογή είναι να πας για ένα ETF που περιλαμβάνει μετοχές από χώρες ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών (Global ETF). Χοντρικά αυτό είναι σαν να ποντάρεις στην πεποίθηση ότι η παγκόσμια οικονομία θα πάει καλά σε βάθος χρόνου.  

Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με το JustETF υπάρχουν 10 μεγάλα ETF που παρακολουθούν την παγκόσμια οικονομία.

Ας πούμε ότι θέλεις να τα αναλύσεις ξεχωριστά. Το πρώτο από αυτά σου φαίνεται αρκετά ενδιαφέρον, μια και έχει 13 δις επενδεδυμένα πάνω του και φαίνεται αρκετά φτηνό με TER στο 0.22%. Είναι το Vanguard FTSE All-World UCITS ETF Distributing (VWRL). Το ETF αυτό στοχεύει στην παροχή μακροπρόθεσμης ανάπτυξης κεφαλαίου ακολουθώντας την απόδοση του δείκτη FTSE All-World. Ο δείκτης αυτός περιλαμβάνει μετοχές μεγάλων και μεσαίων εταιρειών από ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες.

Για την ακρίβεια, το VWRL περιλαμβάνει περίπου 3,646 μετοχές από όλο τον πλανήτη, με τις κορυφαίες 10 να αποτελούν το 18.78% του συνολικού χαρτοφυλακίου. Μερικές από τις κύριες συμμετοχές περιλαμβάνουν εταιρείες όπως η Microsoft, η Apple, η Nvidia και άλλες. 

Χρησιμοποιώντας αυτό σαν παράδειγμα, θα δούμε παρακάτω, βήμα βήμα, όλη τη διαδικασία ανάλυσης ενός ETF από την αρχή. Φυσικά, οι επιλογές μπορούν να αλλάξουν ανάλογα με τις επιθυμίες μας και τον επενδυτικό μας σκοπό. Για αυτό το tutorial επέλεξα να χρησιμοποιήσω το site JustETF που προσφέρει μια πολύ εύχρηστη πλατφόρμα για να μπορέσουμε να φιλτράρουμε και να αναλύσουμε τα ETF που μας ενδιαφέρουν, αλλά μπορεί να γίνει οπουδήποτε αυτές οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες, με την ίδια ακριβώς λογική.

Η ανατομία ενός ETF: Τι να προσέξεις

Όταν μπείς σε ένα site για να τσεκάρεις τις λεπτομέρειες του VWRL ή οποιουδήποτε ETF σε ενδιαφέρει, θα δείς μια εικόνα όπως αυτή:

Μέσα σε αυτή τη σελίδα θα μπορείς να δείς όλα τα στοιχεία που σε αφορούν προκειμένου να κατανοήσεις καλύτερα αν το συγκεκριμένο επενδυτικό προϊόν ταιριάζει με το προφίλ και τις ανάγκες σου.

Παρακάτω θα βρείς μερικά από τα πιο σημαντικά κριτήρια που χρησιμοποιώ εγώ προκειμένου να επιλέξω αν ένα ETF με ενδιαφέρει. Δεν είμαι επαγγελματίας οπότε feel free to disregard, αλλά την μοιράζομαι αν θες να πάρεις ιδέες:

• Γεωγραφία: Ποιός είναι ο γεωγραφικός χώρος στον οποίο θέλω να τοποθετήσω τις επενδύσεις μου; Στο συγκεκριμένο παράδειγμα είναι η παγκόσμια αγορά, αλλά υπάρχουν πολλά country-specific ETFs.

• Βιομηχανία: Ποιό είναι το industry που θέλω να επενδύσω; Και εκει υπαρχει μεγάλη ποικιλία, όπως τα ναυτιλιακά, τα συστήματα κυβερνοασφάλειας, οι ημιαγωγοί και πολλά πολλά άλλα. Εδώ προτιμώ να διαλέγω τομείς στους οποίες έχω μια γενική ιδέα.

• Περιουσιακά Στοιχεία Υπό Διαχείριση (Assets Under Management – AUM): Αναζήτησε ETFs με περισσότερα από 100 εκατομμύρια ευρώ σε περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση. Τα ETFs που δεν φτάνουν σε αυτό το μέγεθος μετά από ένα ή δύο χρόνια ενδέχεται να κλείσουν, κάτι που, χωρίς να είναι τραγικό, μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον ταλαιπωρία.

• TER (Total Expense Ratio): Το TER αντιπροσωπεύει τα ετήσια έξοδα που θα πληρώσεις στον πάροχο του ETF για να καλύψει τα κόστη διαχείρισης. Η διατήρηση χαμηλών εξόδων είναι σημαντική για την επιτυχία μακροπρόθεσμα, καθώς τα έξοδα αφαιρούνται από τις αποδόσεις σου. Εξέτασε περιοδικά τα προϊόντα που έχεις επιλέξει για να διασφαλίσεις ότι παραμένουν ανταγωνιστικά έναντι άλλων προσφορών.

• Πολιτική Διανομής (Distribution Policy): Εξετάσε αν το ETF πληρώνει μερίσματα στον λογαριασμό σου ή αν τα επανεπενδύει (accumulating vs. distributing)

• Απόδοση 3 και 5 Ετών (3Y and 5Y Performance): Αυτές οι στήλες δείχνουν τις σωρευτικές αποδόσεις για κάθε ETF τα τελευταία 3 και 5 χρόνια. Οι μεγαλύτερες χρονικές διαδρομές είναι προτιμότερες καθώς τα νούμερα μπορεί να επηρεαστούν από βραχυπρόθεσμες αναταράξεις. Αναζητάμε ETFs που αποδίδουν παρόμοια με τον δείκτη τους μακροπρόθεσμα.

• Ημερομηνία Έναρξης (Inception Date): Νέες εκδόσεις μπορεί να έχουν ανταγωνιστικά TER, αλλά δεν έχουν ακόμη αποκτήσει αρκετά περιουσιακά στοιχεία ή αποδείξει την απόδοσή τους. Προτιμώ να περιμένω τουλάχιστον τρία χρόνια δεδομένων για να αξιολογήσω το ETF.

• Μέθοδος Αναπαραγωγής (Replication Method): Πώς το ETF παρακολουθεί τον δείκτη του;

• Πλήρης Αναπαραγωγή: Το ETF κατέχει φυσικά κάθε μετοχή στον δείκτη.

• Βελτιστοποιημένη Δειγματοληψία: Το ETF επιλέγει μόνο τις βασικές μετοχές, αποκλείοντας τις μικρές και τις ρευστές.

• Συνθετική Αναπαραγωγή: Το ETF δεν κατέχει καθόλου μετοχές χρησιμοποιεί παράγωγα (swaps) για να κερδίσει την απόδοση του δείκτη, ενέχοντας κίνδυνο αντισυμβαλλομένου.

• Δανεισμός Τίτλων (Securities Lending): Ορισμένοι πάροχοι ETFs κερδίζουν επιπλέον έσοδα δανείζοντας τους τίτλους του κεφαλαίου σε άλλους χρηματοοικονομικούς φορείς. Αν και αυτό μπορεί να βελτιώσει τις αποδόσεις του κεφαλαίου, ενέχει κίνδυνο αντισυμβαλλομένου, οπότε ενδέχεται να θέλεις να το αποφύγεις.

Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία που κοιτάω εγώ όταν σκέφτομαι να επενδύσω σε ένα ETF, με βάση τις προσωπικές μου επιθυμίες. Για άλλους μπορεί να είναι σημαντικά στοιχεία όπως νόμισμα ή η μερισματική απόδοση. Τα κριτήρια στα οποία θα δώσεις βάρος εξαρτώνται απολυτα από την δική σου στρατηγική.

Πού μπορώ να βρώ πληροφορίες για τα ETF που με ενδιαφέρουν;

Για να βρείς πληροφορίες για τα ETF που σε ενδιαφέρουν, υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πηγές όπου μπορείς να ανατρέξεις. Στην αρχή ίσως όλα να σου φαίνονται λίγο περίπλοκα, όμως είναι μια γνώση αρκετά χρήσιμη:

Επίσημες Ιστοσελίδες Παρόχων ETF

• Vanguard: Παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για όλα τα ETFs που προσφέρει, συμπεριλαμβανομένων των αποδόσεων, των εξόδων και των συμμετοχών. → Vanguard ETFs

• iShares by BlackRock: Εδώ μπορείς να βρεις πληροφορίες για τα iShares ETFs, με εργαλεία για συγκρίσεις και ανάλυση απόδοσης. → iShares ETFs

• SPDR by State Street Global Advisors: Παρέχει πληροφορίες για τα SPDR ETFs, συμπεριλαμβανομένων των κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων και των επενδυτικών στρατηγικών. → SPDR ETFs

Χρηματιστηριακές Πλατφόρμες και Online Brokers

• JustETF: Προσφέρει λεπτομερή εργαλεία αναζήτησης και φίλτρα για να βρείς και να συγκρίνεις ETFs. Το χρησιμοποιώ συνέχεια και νομίζω έχει λεπτομέρειες για όλα τα ETF που είναι διαθέσιμα. → JustETF

• Morningstar: Παρέχει αξιολογήσεις, αναλύσεις και ιστορικά δεδομένα για πολλά ETFs. → Morningstar ETF Screener

• Yahoo Finance: Παρέχει γενικές πληροφορίες για τα ETFs, συμπεριλαμβανομένων των τιμών, των αποδόσεων και των αναλύσεων. → Yahoo Finance ETFs

Χρηματοοικονομικά Μέσα και Πύλες Ενημέρωσης

• Investopedia: Έχει εκτενή άρθρα και οδηγούς για την κατανόηση και την επιλογή των ETFs. → Investopedia ETFs

• Seeking Alpha: Προσφέρει άρθρα αναλύσεων και ειδήσεις σχετικά με τα ETFs. → Seeking Alpha ETFs

Επίσημα Έγγραφα του ETF

• Prospectus: Το ενημερωτικό δελτίο του κάθε ETF παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το σκοπό, την επενδυτική στρατηγική, τα κόστη και τους κινδύνους του ETF.

• Key Investor Information Document (KIID): Ένα σύντομο έγγραφο που περιλαμβάνει βασικές πληροφορίες για το ETF, όπως αποδόσεις, κινδύνους και κόστος.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις πηγές, μπορείς να συγκεντρώσεις όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα ETFs που σε ενδιαφέρουν και να κάνεις τις καλύτερες επενδυτικές επιλογές βάσει των στόχων και της ανοχής κινδύνου σου.

Ποια είναι τα καλύτερα ETFs για να επενδύσω;

Αν με το “καλύτερα” εννοείς “ποιά ETFs να διαλέξω για να γίνω πλούσιος σίγουρα” τότε δεν μπορώ να σε εξυπηρετήσω. Αν τα ήξερα, θα είχα επενδύσει εκεί και εγώ και δε θα έγραφα αυτό το άρθρο. Και αυτό ισχύει για όλους τους αυτόκλητους γκουρού που υπόσχονται πλούτη εκεί έξω.

H έννοια του “καλύτερα” σε κάτι τόσο περίπλοκο όπως οι επενδύσεις δεν λέει και πολλά. Καλύτερα για ποιόν; Για μια εικοσάχρονη φοιτήτρια πληροφορικής; Για έναν 35άρη φιλόλογο; Για έναν άνθρωπο που βρίσκεται λίγα χρόνια πρίν τη σύνταξη; 

Αν πάλι ρωτάς “ποιό μου ταιριάζει περισσότερο,” τότε η λογική σου είναι πιο σωστή. 

Οι ανάγκες του καθενός είναι πολύ διαφορετικές, και το ίδιο και η ανοχή στον κίνδυνο και τις απρόβλεπτες κινήσεις της αγοράς. Σε γενικές γραμμές, όσο περισσότερο χρόνο ζωής έχεις, τόσο μεγαλύτερα ρίσκα σε “παίρνει” να πάρεις. Οπότε, οι επενδυτικές σου ανάγκες είναι εκεί από όπου θα έπρεπε να ξεκινήσεις. 

Προσωπικά επενδύω κατα βάση σε ETFs και έχω ορισμένες μετοχές στις οποίες πιστεύω πολύ. Αυτό μου προσφέρει μια μέτρια έκθεση σε ρίσκο, ενώ παράλληλα ικανοποιεί τη διάθεσή μου για λίγο πιο τολμηρές κινήσεις. Όμως, αυτό που δουλεύει για εμένα, μπορεί να μην δουλεύει για εσένα. 

Στον παρακάτω πίνακα έχω μερικά από τα πιο δημοφιλή UCITS ETF τα οποία μπορείς να τσεκάρεις και να πάρεις ιδέες. Και για να είμαι απόλυτα ξεκάθαρος, από τα παρακάτω, κρατάω μόνο κάποιες θέσεις στο VUAA στο οποίο συμβάλλω κάθε μήνα.

Δημοφιλή UCITS ETFs Για Ευρωπαίους Επενδυτές 

Το παρόν άρθρο, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί σύσταση ή προτροπή για αγορά ή πώληση οποιουδήποτε χρηματοοικονομικού προιόντος ή άλλης επένδυσης. Αυτό το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει τις επαγγελματικές χρηματοοικονομικές συμβουλή. Πάντα να ζητάτε τη συμβουλή ενός εξειδικευμένου χρηματοοικονομικού συμβούλου για οποιεσδήποτε ερωτήσεις μπορεί να έχετε σχετικά με τις επενδυτικές αποφάσεις σας. Εάν έχετε οποιαδήποτε σχόλια ή ερωτήσεις, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε στο g.mouratidis@wealthyhood.com.

ETF, Αμοιβαία Κεφάλαια, Μετοχές: Ομοιότητες και Διαφορές

Εχουμε δει οτι η επένδυση στις χρηματοοικονομικές αγορές μπορεί να επιτευχθεί μέσω διαφόρων μέσων, με τα ETFs, τα αμοιβαία κεφάλαια και τις μετοχές να αποτελούν μερικές από τις πιο δημοφιλείς επιλογές. Παρόλο που μπορεί να φαίνονται παρόμοια, κάθε ένα από αυτά τα επενδυτικά προϊόντα έχει μοναδικά χαρακτηριστικά, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Κατανοώντας τις ομοιότητες και τις διαφορές τους, μπορείς να επιλέξεις την καταλληλότερη επενδυτική στρατηγική για τους προσωπικούς σου στόχους και την ανοχή κινδύνου.

Κατηγορίες ETF

Τα ETF μπορούν να διαφοροποιηθούν με διάφορους τύπους επενδύσεων, όπως μετοχές ή ομόλογα. Μπορείς επίσης να αγοράσεις κεφάλαια που επικεντρώνονται σε διαφορετικές βιομηχανίες, μεγέθη εταιρειών ή χώρες. Για παράδειγμα, μπορείς να έχεις τεχνολογικά κεφάλαια, κεφάλαια των ΗΠΑ, κεφάλαια μεγάλων εταιρειών και άλλα. Μπορείς επίσης να τα αναμείξεις και να τα προσαρμόσεις για να τα κάνεις πιο συγκεκριμένα, όπως ένα μεγάλο κεφάλαιο τεχνολογικών εταιρειών των ΗΠΑ. 

Παθητικά ETF

Τα παθητικά ETFs στοχεύουν στην αντιγραφή της απόδοσης ενός ευρύτερου δείκτη—είτε ενός διαφοροποιημένου δείκτη όπως ο S&P 500 είτε ενός πιο συγκεκριμένου τομέα ή τάσης. Τα παθητικά διαχειριζόμενα κεφάλαια στοχεύουν στο να πηγαίνουν μαζί με την αγορά αντί να την ξεπερνούν. Αυτά τα κεφάλαια παρακολουθούν έναν χρηματιστηριακό δείκτη, όπως πχ τον S&P 500, που περιλαμβάνει τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ. Οι επενδύσεις σε ένα παθητικά διαχειριζόμενο κεφάλαιο αυτόματα αντιστοιχούν με τα συστατικά του δείκτη που παρακολουθούν. Αυτά τα κεφάλαια έχουν χαμηλότερο κόστος και συχνά αποδίδουν καλύτερα από τα ενεργά διαχειριζόμενα κεφάλαια μακροπρόθεσμα.

Τα παθητικά διαχειριζόμενα κεφάλαια κάνουν τις διαφοροποιημένες επενδύσεις πιο προσιτές. Σου επιτρέπουν να απλώσεις τις επενδύσεις σου σε πολλές μετοχές ή ομόλογα, μειώνοντας τον κίνδυνο μη έχοντας όλα τα αυγά σου σε ένα καλάθι. Για παράδειγμα, αντί να επενδύσεις όλα τα χρήματά σου σε μετοχές της Apple, μπορείς να επενδύσεις σε ένα κεφάλαιο που περιλαμβάνει μια ποικιλία από μετοχές από διαφορετικές βιομηχανίες και αγορές.

Ενεργά Διαχειριζόμενα ETF

Τα ενεργά διαχειριζόμενα κεφάλαια ελέγχονται από έναν διαχειριστή κεφαλαίου—έναν πραγματικό άνθρωπο που αποφασίζει ποιες επενδύσεις πρέπει να μπουν ή να βγουν από το κεφάλαιο με την πάροδο του χρόνου. Ο στόχος είναι να ξεπεραστεί η απόδοση των αγορών, μέσω της ενεργούς αγοραπωλησίας αξιών στις βέλτιστες χρονικές στιγμές. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων δεν ξεπερνούν την αγορά μακροπρόθεσμα. Τα ενεργά διαχειριζόμενα κεφάλαια επίσης έρχονται με υψηλότερες αμοιβές, συνήθως γύρω στο 0.6 με 2%.

Δεν στοχεύουν σε έναν δείκτη τίτλων, αλλά μάλλον οι διαχειριστές χαρτοφυλακίων λαμβάνουν αποφάσεις για το ποιους τίτλους να συμπεριλάβουν στο χαρτοφυλάκιο. Τα ενεργά διαχειριζόμενα ETFs έχουν πλεονεκτήματα έναντι των παθητικών ETFs, αλλά μπορεί να είναι πιο ακριβά για τους επενδυτές.

Ομολογιακά ETF

Τα ομολογιακά ETF λειτουργούν όπως τα περισσότερα ETF, αλλά εστιάζουν σε ομόλογα (στην ουσία τα ομόλογα είναι εμπορεύσιμα δάνεια) αντί για μετοχές. Ακολουθούν έναν ομολογιακό δείκτη, ο οποίος καθορίζει τις υποκείμενες αξίες που θα περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιο του ETF (όπως ο S&P500 με τις μετοχές).

Ως εκ τούτου, προσφέρουν στους επενδυτές την ευκαιρία να αποκτήσουν έκθεση στην αγορά ομολόγων με την ευκολία και τη διαφάνεια των συναλλαγών μετοχών. Τα ομολογιακά ETFs είναι επίσης πιο ρευστά από τα μεμονωμένα ομόλογα και τα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία διαπραγματεύονται σε μία τιμή ανά ημέρα μετά το κλείσιμο της αγοράς. 

Όπως σε όλα τα ETF, για να διατηρείται το χαρτοφυλάκιο του ETF σύμφωνο με τον δείκτη, πραγματοποιούνται τακτικές αναπροσαρμογές (rebalancing). Αυτό σημαίνει ότι το ETF αγοράζει και πουλάει ομόλογα περιοδικά, οδηγώντας σε συχνές αυξομειώσεις του NAV (Καθαρής Αξίας Ενεργητικού). 

Μετοχικά ETF

Τα περισσότερα από τα ETFs που είδαμε παραπάνω είναι μετοχικά ETF, δηλαδή οι υποκείμενες αξίες τους είναι μετοχές εταιρειών. Φυσικά, αυτές οι μετοχές δεν σου ανήκουν όπως αν τις αγόραζες πραγματικά, αλλά σου επιτρέπουν να επωφεληθείς από την άνοδο των τιμών και να εισπράξεις μέρος των μερισμάτων.

Τα μετοχικά ETF σου επιτρέπουν επίσης να στοχεύσεις κλάδους που ενδεχομένως να σε ενδιαφέρουν, όπως μετοχές τεχνολογίας ή τραπεζικές μετοχές με πολύ μεγαλύτερη διασπορά ρίσκου από ότι αν τις αγόραζες μεμονωμένα.

ETF Τομέα ή Βιομηχανίας

Κεφάλαια που επικεντρώνονται σε έναν συγκεκριμένο τομέα ή βιομηχανία. Για παράδειγμα, ένα ETF του τομέα της πράσινης ενέργειας θα περιλαμβάνει εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα. Το iShares Global Clean Energy UCITS ETF USD (INRG)  της Blackrock αντικατοπτρίζει την απόδοση του δείκτη S&P Global Clean Energy και περιλαμβάνει 100 μετοχές εταιρειών του τομέα της πράσινης ενέργειας.

Εμπορευματικά ETF (Exchange Traded Commodities – ETC)

Η ίδια ακριβώς φιλοσοφία, απλώς σε αυτή την περίπτωση παρακολουθούνται εμπορεύματα όπως το αργό πετρέλαιο ή ο χρυσός. Αν και προσωπικά δεν τα προτιμώ, είναι σίγουρα ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος να αγοράσεις χρυσό, ασήμι ή πετρέλαιο και να προστατέψεις τις επενδύσεις σου. 

Ωστόσο, τα ETF εμπορευμάτων μπορεί να είναι λιγότερο διαφανή από τα ETF δεικτών ή μετοχών. Πολύ δεν κατέχουν άμεσα το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο, όπως ο χρυσός, αλλά χρησιμοποιούν swaps για να παρακολουθούν την τιμή του. Στην ουσία κάνουν μια συμφωνία με μια άλλη εταιρεία να πληρώνει ή να λαμβάνει χρήματα με βάση το πώς αλλάζει η τιμή του προϊόντος. Έτσι, παρόλο που το ETF δεν κατέχει πραγματικά τον χρυσό, μπορεί να κερδίζει ή να χάνει χρήματα σαν να τον κατείχε, χάρη στη συμφωνία swap.

Αυτή η διαδικασία ενέχει τον κίνδυνο ότι η άλλη πλευρά στη συμφωνία (ο αντισυμβαλλόμενος) δεν θα μπορέσει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Αν ο αντισυμβαλλόμενος δεν μπορεί να πληρώσει ή χρεοκοπήσει, το ETF μπορεί να χάσει μέρος ή όλη την αξία του swap. 

Νομισματικά ETF (Currency ETFs)

Τα ETF νομισμάτων θα επενδύσουν στην πορείε είτε μόνο ενός νομίσματος, όπως το αμερικανικό δολάριο, είτε σε ένα καλάθι νομισμάτων. Το ETF θα επενδύσει είτε άμεσα στο νόμισμα, είτε θα χρησιμοποιήσει swaps ή έναν συνδυασμό των δύο. Η χρήση swaps σε οποιαδήποτε επιλογή μπορεί ενδεχομένως να προσθέσει περισσότερο κίνδυνο στο ETF (καθώς σε αυτή την περίπτωση πάντα εμπλέκονται τρίτοι οργανισμοί), οπότε πάντα να ρίχνεις μια ματιά στο Replication Method κομμάτι (όπως αναφέραμε παραπάνω) για να δείς αν είναι swap-based.

Τα currency ETFs προσφέρουν έκθεση στην αγορά Forex (Foreign Exchange) χωρίς να χρειάζεται άμεσο trading. Για παράδειγμα, θα έπρεπε να αγοράσεις ένα νομισματικό ETF αν πιστεύεις ότι το υποκείμενο νόμισμα είναι πιθανό να ενισχυθεί ή αν θα ήθελες να προστατέψεις  το χαρτοφυλάκιο σου σε περίπτωση που έχεις επενδύσεις σε άλλα νομίσματα. 

Ας υποθέσουμε ότι ένας Αμερικανός επενδυτής κατέχει μετοχές που διαπραγματεύονται σε ευρώ. Αν αναμένεται ότι το ευρώ θα αποδυναμωθεί έναντι του δολαρίου, ο επενδυτής μπορεί να αντιμετωπίσει πιθανή απώλεια κατά τη μετατροπή των κερδών από ευρώ σε δολάρια. Για να αντισταθμίσει αυτόν τον κίνδυνο, ο επενδυτής μπορεί να αγοράσει ένα νομισματικό ETF που αυξάνεται σε αξία όταν το ευρώ υποχωρεί σε σχέση με το δολάριο. Με αυτόν τον τρόπο, τα κέρδη από το ETF μπορούν να εξισορροπήσουν τις απώλειες από τις αλλαγές στη συναλλαγματική ισοτιμία που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές τους μετοχές.

Bitcoin ETF

Τον Ιανουάριο, η SEC (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ) ενέκρινε επίσημα τα ETF που συνδέονται άμεσα με το Bitcoin. Τα λεγόμενα "spot" Bitcoin ETFs μπορούν να επενδύσουν απευθείας στο Bitcoin ή να χρησιμοποιούν παράγωγα όπως συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για να παρακολουθούν την τιμή του Bitcoin. Σε αυτό το πλαίσιο, ο όρος "spot" αναφέρεται στην άμεση ή τρέχουσα τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου, που είναι το ίδιο το Bitcoin.

Τα Bitcoin ETFs δεν είναι τα μόνα crypto ETFs, καθώς υπάρχουν και άλλα που παρακολουθούν την εξέλιξη διαφορετικών νομισμάτων, όπως πχ τα spot Solana και Ethereum ETFs. Προσωπικά δεν έχω ιδιαίτερη εμπειρία με τα κρυπτονομίσματα και δεν θα τα επέλεγα ώς επένδυση, αλλά για όσους ασχολούνται ίσως είναι μια καλή λύση να εκμεταλλευτούν την αλματώδη αύξηση των τιμών του με έναν πιο έμμεσο τρόπο. Αν γίνεις πολυεκατομμυριούχος επειδή ενημερώθηκες για την ύπαρξη των crypto ETF από εδώ, μη με ξεχάσεις. 

Αντίστροφα ETF (Inverse ETFs)

Κερδίζουν από τις πτώσεις των μετοχών κάνοντας shorting μετοχές. Το shorting σημαίνει δανεισμό μιας μετοχής, πώλησή της ενώ αναμένεται πτώση της αξίας της και επαναγορά της σε χαμηλότερη τιμή. Ένα αντίστροφο ETF χρησιμοποιεί παράγωγα (swaps) για να σορτάρει μια μετοχή. Τα αντίστροφα ETFs είναι σημειώσεις διαπραγμάτευσης στο χρηματιστήριο (ETNs) και όχι αληθινά ETFs. 

Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα των ETFs

Όπως είδαμε μέχρι τώρα, τα ETFs γενικά είναι μια πολύ καλή επενδυτική ιδέα για τους περισσότερους από εμάς. Αλλά (παντού υπάρχει ένα “αλλά”) δεν είναι το μυστικό για τα εύκολα πλούτη. Πρίν προχωρήσεις σε επένδυση, είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις τα πλεονεκτήματα και των μειονεκτήματα των ETFs ώστε να ξέρεις ακριβώς τι αγοράζεις. 

Πλεονεκτήματα

• Διασπορά ρίσκου: Ένα ETF μπορεί να σου δώσει έκθεση σε πολλές μετοχές από μια συγκεκριμένη βιομηχανία, κατηγορία επένδυσης, χώρα ή έναν ευρύ δείκτη αγοράς. Αυτό θα ήταν πάρα πολύ δύσκολο/χρονοβόρο να το κάνει κάποιος με περιορισμένο κεφάλαιο όπως εσύ ή εγώ. Μπορούν επίσης να παρέχουν έκθεση σε άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων εκτός από μετοχές, όπως ομόλογα, νομίσματα και εμπορεύματα. Η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου, όπως έχουμε δει πολλές φορές, είναι βασική έννοια των επενδύσεων.

• Διαπραγματεύεται όπως μια μετοχή: Αν έχεις επενδύσει σε αμοιβαία κεφάλαια και θέλεις να τα ρευστοποιήσεις δεν μπορείς να είναι σίγουρος για την τιμή εξαργύρωσης, καθώς αυτή εξαρτάται από την καθαρή αξία ενεργητικού του ταμείου στο τέλος της ημέρας. Αντίθετα, τα ETFs διαπραγματεύονται με μια τιμή που ενημερώνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, μπορούν να αγοραστούν με leverage ή και να σορταριστούν.

• Χαμηλότερα έξοδα: Τα ETFs, που διαχειρίζονται παθητικά, τείνουν να έχουν σημαντικά χαμηλότερα έξοδα (TER) σε σύγκριση με τα ενεργά διαχειριζόμενα αμοιβαία κεφάλαια.

• Άμεση επανεπένδυση μερισμάτων: Τα μερίσματα των εταιρειών σε ένα accumulating ETF επανεπενδύονται αμέσως, ενώ ο ακριβής χρόνος για την επανεπένδυση μπορεί να διαφέρει για τα αμοιβαία κεφάλαια δεικτών.

• Ευνοϊκή φορολογία: Τα ETFs μπορούν να είναι πιο φορολογικά αποδοτικά από τα αμοιβαία κεφάλαια, ειδικά όταν μιλάμε για UCITS ETF που είναι διαθέσιμα σε πολίτες της ΕΕ. 

Μειονεκτήματα

• Υψηλό ρίσκο με leveraged ETFs: Ορισμένα leveraged (μοχλευμένα) ETFs μπορούν να έχουν πολλαπλάσια κέρδη από τα κανονικά, αλλά το ίδιο εύκολα μπορούν να χάσουν περισσότερο από τη διπλάσια ή τριπλάσια αξία της αλλαγής του δείκτη που παρακολουθούν. Γενικά θα σου πρότεινα να μην επενδύσεις σε μοχλευμένα προϊόντα χωρίς να έχεις ακριβή ιδέα του τι πας να κάνεις, καθώς τα ρίσκα πολλαπλασιάζονται.

• Χαμηλός όγκος συναλλαγών στα passive ETFs: Αν ένα ETF διαπραγματεύεται πολύ (έχει μεγάλο όγκο συναλλαγών), μπορεί να αγοραστεί και να πουληθεί πιο εύκολα (έχει περισσότερη ρευστότητα), κάτι που είναι καλό για τους επενδυτές. Ωστόσο, αν ο όγκος συναλλαγών είναι χαμηλός, η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και πώλησης (spread) μπορεί να είναι μεγαλύτερη, καθιστώντας δύσκολο για τους επενδυτές να πετύχουν την τιμή που επιθυμούν. Αυτό μπορείς να το δεις εξετάζοντας τον μέσο όγκο συναλλαγών ενός ETF.

• Σφάλματα απόκλισης στην παρακολουθηση του δεικτη: Παρόλο που ένας διαχειριστής ETF θα προσπαθήσει να διατηρήσει την επενδυτική απόδοση του ευθυγραμμισμένη με τον δείκτη που παρακολουθεί, αυτό είναι πιο εύκολο στα λόγια παρά στην πράξη. Ένα ETF μπορεί να παρεκκλίνει από τους προβλεπόμενους δείκτες αναφοράς του για διάφορους λόγους. Για παράδειγμα, εάν ο διαχειριστής του αμοιβαίου κεφαλαίου αλλάξει τα περιουσιακά στοιχεία ή να κάνει άλλες αλλαγές στα υποκείμενα προϊόντα, το ETF μπορεί να μην αντικατοπτρίζει ακριβώς την εικόνα του δείκτη. Ως αποτέλεσμα, η απόδοση του ETF μπορεί να αποκλίνει από την απόδοση του δείκτη.

• Χαμηλά μερίσματα: Ορισμένα ETFs πληρώνουν μερίσματα, αλλά οι επενδυτές μπορεί να λάβουν υψηλότερες αποδόσεις από συγκεκριμένα χρεόγραφα, όπως μετοχές με μεγάλα μερίσματα. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή τα ETFs ακολουθούν μια ευρύτερη αγορά και επομένως έχουν κατά μέσο όρο χαμηλότερες αποδόσεις. Αν σε ενδιαφέρουν τα μερίσματα, τότε ίσως θα ήταν καλό να εξετάσεις και τα αντίστοιχα ETF που επικεντρώνονται σε αυτόν τον τομέα.

Το παρόν άρθρο, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί σύσταση ή προτροπή για αγορά ή πώληση οποιουδήποτε χρηματοοικονομικού προιόντος ή άλλης επένδυσης. Αυτό το περιεχόμενο δεν προορίζεται να υποκαταστήσει τις επαγγελματικές χρηματοοικονομικές συμβουλή. Πάντα να ζητάτε τη συμβουλή ενός εξειδικευμένου χρηματοοικονομικού συμβούλου για οποιεσδήποτε ερωτήσεις μπορεί να έχετε σχετικά με τις επενδυτικές αποφάσεις σας. Εάν έχετε οποιαδήποτε σχόλια ή ερωτήσεις, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε στο g.mouratidis@wealthyhood.com.

Τι Θα Γίνει Αν Ένα ETF Κλείσει;

Ένας κοινός φόβος μεταξύ των επενδυτών είναι να χάσουν όλη τους την επένδυση αν ο πάροχος του ταμείου, μια τράπεζα ή κάποιο άλλο μέρος χρεοκοπήσει. Ευτυχώς, ισχυρά ρυθμιστικά πλαίσια έχουν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών για να προστατεύσουν τους μεμονωμένους επενδυτές. Επομένως, αν και αυτοί οι κίνδυνοι δεν μπορούν ποτέ να αποκλειστούν πλήρως, είναι κυρίως θεωρητικοί.

Κίνδυνος χρεοκοπίας του παρόχου του ETF

Όπως συμβαίνει με τα παραδοσιακά επενδυτικά κεφάλαια, τα ETFs πρέπει να τοποθετούν τις υποκείμενες επενδύσεις τους σε έναν θεματοφύλακα (custodian). Ο πάροχος του ETF δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα και ο διαχειριστής του και ο "φύλακας" των περιουσιακών στοιχείων. Έτσι, αν ένας πάροχος ETF χρεοκοπήσει, οι επενδύσεις σας δεν χάνονται γιατί θα παραμένουν στον θεματοφύλακα. 

Αυτός ο διαχωρισμός επιβάλλεται από το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Σε περίπτωση χρεοκοπίας, ένας άλλος πάροχος θα αναλάβει τη διαχείριση του ταμείου και οι επενδύσεις σου θα είναι εξασφαλισμένες.

Κίνδυνος χρεοκοπίας του θεματοφύλακα

• Τι θα γίνει όμως αν ο θεματοφύλακας χρεοκοπήσει;

Στην ΕΕ, υπάρχει μια σειρά κανονισμών και προστατευτικών μηχανισμών που στοχεύουν ακριβώς στο να αποτρέψουν τη χρεοκοπία των custodians. Ή, ακόμα και αν συμβεί, να διασφαλιστεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία των πελατών παραμένουν προστατευμένα. Στην πραγματικότητα, δεν έχει υπάρξει ποτέ περίπτωση στην ΕΕ όπου ένας σημαντικός θεματοφύλακας για ETFs χρεοκόπησε, αλλά φυσικά είναι ένας κίνδυνος που, θεωρητικά τουλάχιστον, υπάρχει.

Ένας ακρογωνιαίος λίθος του πλαισίου προστασίας περιουσιακών στοιχείων της ΕΕ είναι η απαίτηση οι θεματοφύλακες να διατηρούν τα περιουσιακά στοιχεία των πελατών ξεχωριστά από τα δικά τους. Αυτό διασφαλίζει ότι, σε περίπτωση χρεοκοπίας, τα περιουσιακά στοιχεία των πελατών (όπως οι συμμετοχές σε ένα ETF) δεν είναι προσβάσιμα στους γενικούς πιστωτές της τράπεζας και μπορούν να επιστραφούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες.

Οι θεματοφύλακες είναι επίσης υπεύθυνοι σε περίπτωση απώλειας ενός χρηματοοικονομικού μέσου που διατηρείται υπό φύλαξη. Μπορούν να αναθέσουν την ευθύνη τους μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες, διασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο υπευθυνότητας για την προστασία των περιουσιακών στοιχείων.

Κίνδυνος διαγραφής του ETF

Το να διαγραφεί ένα ETF και να σταματήσει να διαπραγματεύεται στα χρηματιστήρια (delisting) είναι κάτι που συμβαίνει, ειδικά αν δεν πετύχουν το επιθυμητό μέγεθος. Σε αυτή την περίπτωση, τα περιουσιακά στοιχεία του ταμείου απλά πωλούνται και λαμβάνετε πίσω την πλήρη αξία του ETF εκείνη την στιγμή.

Πώς Μπορώ να Αγοράσω ETF στην Ελλάδα

Τα ETFs διαπραγματεύονται μέσω διαδικτυακών χρηματιστών (όπως η Wealthyhood, η Interactive Brokers ή η Degiro) και παραδοσιακών χρηματιστηριακών εταιρειών. 

Τα έξοδα ενός ETF (συχνά θα τα δεις ως TER – Total Expense Ratio) είναι το κόστος λειτουργίας και διαχείρισης του κεφαλαίου. Τα ETFs έχουν συνήθως χαμηλά έξοδα επειδή παρακολουθούν έναν δείκτη και δεν έχουν ενεργή διαχείριση.

Τα ETFs είναι διαθέσιμα στις περισσότερες διαδικτυακές επενδυτικές πλατφόρμες, μέσω τραπέζης αλλά και σε εφαρμογές επενδύσεων. Οι περισσότερες από αυτές τις πλατφόρμες προσφέρουν αγορές χωρίς προμήθειες, πράγμα που σημαίνει ότι οι επενδυτές δεν χρειάζεται να πληρώνουν έξτρα στους παρόχους πλατφόρμας για την αγορά ή πώληση ETFs.

Αφού δημιουργήσουν και χρηματοδοτήσουν έναν λογαριασμό, οι επενδυτές μπορούν να αναζητήσουν τα ETFs που προτιμούν και να πραγματοποιήσουν τις επιλεγμένες αγορές και πωλήσεις τους.

Όπως είδαμε παραπάνω, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να περιορίσεις τις επιλογές των ETFs είναι να χρησιμοποιήσεις ένα εργαλείο ανάλυσης ETFs με κριτήρια όπως ο όγκος διαπραγμάτευσης, ο λόγος εξόδων, η προηγούμενη απόδοση, οι συμμετοχές και τα κόστη προμηθειών.

Αποφυγή Υπερβολικής Κάλυψης Κεφαλαίων

Αν αποφασίσεις να επενδύσεις σε πολλά ETFs, βεβαιώσου ότι δεν περιλαμβάνουν τις ίδιες μετοχές, που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική κάλυψη και να χαλάσει την ισορροπία του χαρτοφυλακίου σου. Για παράδειγμα, αν επενδύσεις τόσο στον S&P 500 (VOO) όσο και στην συνολική αγορά μετοχών των ΗΠΑ (VTI), θα έχεις επικαλυπτόμενες μετοχές.

Πώς Φορολογούνται τα ETF;

Το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για τα ETFs είναι ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους για τους οποίους τα θεωρώ ένα σημαντικό επενδυτικό όχημα για μακροπρόθεσμα πλάνα. Σε οτι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικά, τα πράγματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά χάρη σε πέντε απλά γράμματα: 

UCITS (Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities)

Τα UCITS είναι μια ρυθμιστική πλατφόρμα που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να διασφαλίσει την προστασία των επενδυτών και την ελεύθερη κυκλοφορία των επενδυτικών προϊόντων εντός της ΕΕ. Ο κύριος στόχος των UCITS είναι να παρέχουν υψηλό επίπεδο προστασίας στους επενδυτές μέσω αυστηρών ρυθμιστικών απαιτήσεων και διαφάνειας.

Φορολογία UCITS ETFs

Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, τα κέρδη από υπεραξία και μερίσματα που προκύπτουν από ETFs (στα ελληνικά τα λένε ΟΣΕΚΑ) με την ένδειξη UCITS είναι πλήρως αφορολόγητα! Προσοχή, πρέπει πάλι να δηλωθούν στην εφορία με τους αντίστοιχους κωδικούς, αλλά σε περίπτωση ρευστοποίησης δεν χρειάζεται να καταβάλλεις κάποιο φόρο. 

Η λειτουργία και η νομική αντιμετώπιση των ΟΣΕΚΑ και ETFs εντός της Ε.Ε. καθορίζονται κυρίως από τα εξής νομοθετήματα:

• Οδηγία 2009/65: Εκδόθηκε για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ ή UCITS).

• Οδηγία 2014/65 (MiFID II): Εκδόθηκε για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και την τροποποίηση προηγούμενων οδηγιών.

• Άρθρο 63 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ): Απαγορεύει τους περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών.

Σύμφωνα με τη νομολογία του ΔΕΕ, οι διαφορετικές φορολογικές αντιμετωπίσεις εγχώριων και ευρωπαϊκών ΟΣΕΚΑ και ETF θεωρούνται περιορισμοί στις κινήσεις κεφαλαίων.

Ελληνική Νομοθεσία

Στην Ελλάδα, το πλαίσιο και η νομική και φορολογική αντιμετώπιση των ΟΣΕΚΑ και ETFs καθορίζονται κυρίως από τα εξής νομοθετήματα:

• Ν. 4514/2018: Ενσωματώνει την Οδηγία 2014/65 για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων στην ελληνική νομοθεσία, λαμβάνοντας υπόψη την κατ’ εξουσιοδότηση Οδηγία 2017/593 της Επιτροπής.

• Ν. 4099/2012: Ρυθμίζει τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες και ανώνυμες εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων, προσαρμόζοντας την ελληνική νομοθεσία στις διατάξεις των ευρωπαϊκών οδηγιών. Σύμφωνα με το άρθρο 103, παρ. 5:

  • “Τα κέρδη από μερίσματα ή άλλες ωφέλειες των μεριδίων ή μετοχών, ή από την εκποίηση αυτών σε τιμή ανώτερη της τιμής κτήσης, απαλλάσσονται από κάθε φόρο, τέλος ή άλλη επιβάρυνση υπέρ του Δημοσίου, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 και 4 του παρόντος άρθρου. Ως προς τον Φ.Π.Α., εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Φ.Π.Α. (Ν. 2859/2000).”

Τα κέρδη από μερίσματα ή άλλες ωφέλειες δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου και για τις ΑΕΕΜΚ δεν ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 62 και 64 του ν. 4172/2013.

Κάπου εδώ να σημειώσω ότι δεν είμαι λογιστής. Για αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την περίπτωσή σου, συμβουλέψου έναν επαγγελματία.

Συμπέρασμα: Αξίζει ή Όχι η Επένδυση σε ETF;

Αν άντεξες να διαβάσεις όλο το παραπάνω, αρχικά μπράβο. Χαίρομαι που μπόρεσα να σε κρατήσω μαζί μου για όλη τη διάρκεια του βιβλ… εε, του άρθρου. Αν θέλεις, στείλε μου ένα μήνυμα στο g.mouratidis@wealthyhood.com για τυχόν ερωτήσεις, προτάσεις ή συζητήσεις σχετικές με το περιεχόμενο. 

Ας μπούμε λοιπόν στο ζουμί: αξίζει να επενδύσω σε ETF;

Η σύντομη απάντηση είναι ναι. Αλλά αυτή είναι απλά η άποψή μου – και ξέρεις τι έλεγε ο Dirty Harry για τις απόψεις… 

Και όντως: δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο των επενδύσεων (και γενικά) που να είναι απόλυτο. Στην ουσία, αυτό που πρέπει να αναρωτηθείς είναι ποιός είναι ο στόχος σου. Αυτό θα σε βοηθήσει πάρα πολύ να καταλάβεις αν η επένδυση σε ένα ETF είναι για εσένα. Πάμε να δούμε λοιπόν τι από τα παρακάτω ταιριάζει στην περίπτωσή σου. 

Τα ETF είναι για σένα εάν:

• Έχεις μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα: Είδαμε παραπάνω ότι υπάρχουν όλων των ειδών τα ETF: από τα πιο κλασικά που παρακολουθούν τον S&P500 μέχρι τα crypto ETFs. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητο να έχεις μακροπρόθεσμο πλάνο συνταξιοδότησης για να επενδύσεις, αλλά σίγουρα σε βάθος χρόνου έχεις πολύ περισσότερες πιθανότητες να μεγιστοποιήσεις τα (αφορολόγητα) κέρδη σου. Οπότε, αν θες οι επενδύσεις για εσένα να είναι “μαραθώνιος” και όχι “σπρίντ”, ένα αξιόπιστο ETF είναι μια καλή λύση. 

• Ενδιαφέρεσαι να προστατέψεις τα κέρδη σου από τη φορολογία: Το καθεστώς φορολογίας που ισχύει για τα UCITS ETFs είναι ακαταμάχητο, αφού τα μερίσματα και τα κέρδη από την αύξηση της αξίας του κεφαλαίου δηλώνονται κανονικά αλλά δεν φορολογούνται. 

• Δεν θες να ασχολείσαι συνέχεια με τις επενδύσεις σου: Τα ETFs κάνουν όλη τη δύσκολη δουλειά για εσένα: επιλέγουν τη σύνθεση και τη διαχέιριση του χαρτοφυλακίου ανάλογα με το στόχο τους. Συνεπώς, μειώνεται δραστικά ο χρόνος που ξοδεύεις για να επιλέξεις ή να κάνεις rebalance το portfolio σου. Επίσης, είναι και πολύ λιγότερο αγχωτικό!

• Θέλεις να διασπείρεις το ρίσκο των επενδύσεών σου: Με ένα ETF, μπορείς να επενδύσεις σε ένα καλάθι από μετοχές ή άλλους τίτλους, κάτι που σου προσφέρει άμεση διαφοροποίηση. Αν επιδιώκεις να μειώσεις τον κίνδυνο μέσω της διαφοροποίησης, τα ETFs είναι το κατάλληλο εργαλείο.

Τα ETF ΔΕΝ είναι για σένα εάν:

• Αναζητάς μεγάλες αποδόσεις: Αν πιστεύεις ότι μπορείς να ξεπεράσεις την αγορά μέσω ενεργής διαχείρισης και θέλεις να επενδύσεις χρόνο και προσπάθεια για να το πετύχεις, τότε ίσως τα ETFs να είναι υπερβολικά μετριοπαθής επιλογή για εσένα.

• Θέλεις να βγάλεις χρήματα στον αυτόματο: Τα ETF διευκολύνουν πολύ τη διαδικασία της επένδυσης αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορείς να διαλέξεις ένα στα τυφλά. Είδαμε πιο πάνω ότι υπάρχουν κοντά στα 10 χιλιάδες ETF όλων των ειδών εκεί έξω και απαιτείται προσοχή στο τι και πώς θα επενδύσεις. Τσέκαρε τον οδηγό με το πολύ βασικό due diligence που έχουμε στην ενότητα “Πώς να Επιλέξω το Κατάλληλο ETF”. 

Συχνές Ερωτήσεις

Έχουν τα ETF πιο μεγάλο ρίσκο από τις μετοχές;

Τα ETFs γενικά θεωρούνται λιγότερο επικίνδυνα από τις μεμονωμένες μετοχές, επειδή παρέχουν μεγάλη διαφοροποίηση. Αντί να επενδύεις σε μια μόνο εταιρεία, ένα ETF επενδύει σε ένα καλάθι μετοχών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο που σχετίζεται με την απόδοση μιας μεμονωμένης εταιρείας. Ωστόσο, υπάρχουν εξειδικευμένα ETFs που μπορούν να είναι πιο ριψοκίνδυνα, όπως τα μοχλευμένα ETFs ή τα inverse ETFs. 

Αν είσαι αρχάριος/α στον χώρο των επενδύσεων, θα σου πρότεινα να αποφύγεις τα συγκεκριμένα προϊόντα. 

Είναι τα ETF καλή επένδυση;

Τα ETFs μπορούν να είναι μια καλή επένδυση για πολλούς επενδυτές λόγω της ευελιξίας, της χαμηλής κόστους διαχείρισης και της δυνατότητας άμεσης διαφοροποίησης. Είναι ιδανικά για επενδυτές που επιθυμούν να επενδύσουν σε ευρείες αγορές ή συγκεκριμένους τομείς χωρίς να χρειάζεται να επιλέγουν μεμονωμένες μετοχές. Όπως με κάθε επένδυση, είναι σημαντικό να κάνεις την έρευνά σου και να κατανοείς τους κινδύνους.

Τι είναι το VUAA ETF;

Το VUAA ETF είναι ένα ETF που διαχειρίζεται η Vanguard και παρακολουθεί τον δείκτη S&P 500. Το VUAA προσφέρει στους επενδυτές έκθεση σε 500 από τις μεγαλύτερες εταιρείες στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθιστώντας το μια επιλογή για όσους επιθυμούν να επενδύσουν στην αμερικανική αγορά μετοχών μέσω ενός μόνο επενδυτικού προϊόντος.

Τι είναι το spot Bitcoin ETF;

Ένα spot Bitcoin ETF είναι ένα χρηματιστηριακό διαπραγματεύσιμο κεφάλαιο που παρακολουθεί την τιμή του Bitcoin και κατέχει φυσικά Bitcoin ως το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο. Αυτό επιτρέπει στους επενδυτές να επενδύουν άμεσα στο Bitcoin μέσω ενός παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού προϊόντος χωρίς να χρειάζεται να διαχειρίζονται τα ίδια τα ψηφιακά πορτοφόλια ή τις συναλλαγές σε κρυπτονομισματικές πλατφόρμες.

Σε τι διαφέρουν τα ETFs από τα αμοιβαία κεφάλαια;

Τα ETFs και τα αμοιβαία κεφάλαια έχουν ορισμένες βασικές διαφορές:

• Διαπραγμάτευση: Τα ETFs διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο όπως οι μετοχές, ενώ τα αμοιβαία κεφάλαια αγοράζονται και πωλούνται στην καθαρή αξία ενεργητικού (NAV) στο τέλος της ημέρας.

• Διαχείριση: Τα ETFs είναι συνήθως παθητικά διαχειριζόμενα και παρακολουθούν έναν δείκτη, ενώ τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να είναι είτε ενεργά είτε παθητικά διαχειριζόμενα.

• Κόστος: Τα ETFs τείνουν να έχουν χαμηλότερα κόστη διαχείρισης σε σύγκριση με τα ενεργά διαχειριζόμενα αμοιβαία κεφάλαια.

Είναι καλύτερα τα ETFs από τις μετοχές;

Τα ETFs δεν είναι απαραίτητα "καλύτερα" από τις μετοχές, αλλά προσφέρουν διαφορετικά πλεονεκτήματα. Τα ETFs παρέχουν άμεση διαφοροποίηση και μειώνουν τον κίνδυνο της επένδυσης σε μια μόνο εταιρεία. Αντίθετα, οι μετοχές μπορούν να προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις αν επιλέξεις επιτυχημένες εταιρείες, αλλά φέρουν και μεγαλύτερο κίνδυνο. Η επιλογή μεταξύ ETFs και μετοχών εξαρτάται από τους επενδυτικούς στόχους και την ανοχή κινδύνου του επενδυτή.

Είναι πιθανό να χάσω όλα μου τα λεφτά;

Είναι εξαιρετικά απίθανο να χάσεις όλα σου τα χρήματα επενδύοντας σε ETFs, εκτός αν το ETF επενδύει σε πολύ εξειδικευμένα ή υψηλού κινδύνου περιουσιακά στοιχεία. Η διαφοροποίηση που παρέχουν τα ETFs μειώνει τον κίνδυνο αυτό. Ωστόσο, όπως με κάθε επένδυση, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος απωλειών, ειδικά σε περιόδους μεγάλης πτώσης της αγοράς.